ناکارآمدی دستگاه قضایی متوجه قصور رهبری است

کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی‌ وضعیت حقوق بشر در ایران در آبان ماه ۱۳۹۶ پرداخت.
کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن‌ بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به ناکارآمدی دستگاه قضایی، آن را متوجه قصور رهبری دانست.
این سازمان مردم‌نهاد همچنین در گزارش خود، استقلال و سلامت دستگاه قضایی را لازمه اجرای عدالت در هر جامعه‌ای دانسته است؛ «امری که نه‌تنها در محاکمات سیاسی حتی در بسیاری از دعاوی کیفری و حقوقی دیده نمی‌شود.»
از همین رو کانون مدافعان حقوق بشر ریشه این موضوع را در مدیریت قوه قضاییه دانسته که «با وجود اعتراضات مکرر نه‌تنها مسئولان این قوه حاضر به انجام وظایف قانونی و نظارت بر عملکرد مجموعه خود نشده‌اند بلکه شخصاً نیز موانعی در اجرای عدالت به‌وجود آورده‌اند.»
در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه آبان ۱۳۹۶ کانون مدافعان حقوق بشر که در اول آذر ماه ۱۳۹۶ منتشر شده، به شرح زیر است:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه آبان ۱۳۹۶

مقدمه
استقلال و سلامت دستگاه قضایی لازمه اجرای عدالت در هر جامعه‌ای است. نه‌تنها در محاکمات سیاسی حتی در بسیاری از دعاوی کیفری و حقوقی نشانی از سلامت دادگاه‌ها مشاهده نمی‌شود. این موضوع ریشه در مدیریت قوه قضاییه دارد که با وجود اعتراضات مکرر نه‌تنها مسئولان این قوه حاضر به انجام وظایف قانونی و نظارت بر عملکرد مجموعه خود نشده‌اند بلکه شخصاً نیز موانعی در اجرای عدالت به‌وجود می‌آورند که از آن جمله می‌توان به عدم رسیدگی به اتهام یکی از برادران لاریجانی که نوار صوتی آن توسط رییس جمهور وقت در مجلس شورای اسلامی پخش شد اشاره کرد که تاکنون تحقیق و اقدام قضایی در این زمینه صورت نگرفته است. همچنین عدم شفافیت در مورد نحوه صرف وجوه ناشی از حساب‌های سپرده قضایی که ماهیانه بالغ بر میلیاردها تومان است.
ناکارآمدی دستگاه قضایی به حدی است که نه‌تنها شهروندان بلکه افراد داخل در قدرت سیاسی نیز زبان به انتقاد گشوده‌اند. نظر به اینکه طبق اصل ۱۵۷ قانون اساسی، رییس قوه قضاییه مستقیماً از طرف رهبری تعیین می‌شود و قانوناً نیز در هیچ مرجعی مکلف به پاسخگویی نیست، بنابراین نهایتاً ناکارآمدی دستگاه قضایی متوجه قصور رهبری است.
در ادامه گزارش ماه آبان ۱۳۹۶ همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در آبان ماه ۱۳۹۶ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه آبان ۱۳۹۶

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه بیش از ۴۳ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: محمد مهدی نکونام- فعال مذهبی-، صلاح‌الدین رنجبر- فعال سایبری-، مهدی دوستدار- فعال مدنی-، ابراهیم یزدانی و مسلم ابراهیمی- دو عضو مکتب قرآن کردستان- و حمید عظیمی- شهروند اهل شازند-.
رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت تعدادی از مدیران کانال‌های تلگرامی در پردیس- بدون ذکر نام و تعداد- به اتهام آنچه که توهین به مقدسات می‌نامیدند، چندین نفر در شیراز- بدون ذکر نام و تعداد- باعنوان ادمین‌های کانال‌های تلگرامی و نه نفر از اعضای عرفان حلقه- بدون ذکر نام- خبر دادند.
سپاه پاسداران از بازداشت چندین نفر- بدون ذکر نام و تعداد- در اردبیل به اتهام آنچه که گردانندن صفحات ضد دینی در فضای سایر می‌نامید، خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت حسن ممتازی، نادیا اسدیان، سیامک پور عبدالحمیدی، نویده بخشی و کیوان پزشکی، – ۵ شهروند بهایی-، علی خلیل‌پور- فعال مذهبی اهل سنت-، احمد ثعلبى حسانى، احسان میرزاوند، سیاوش قلاوند و بهزاد قلاوند- ۴ شهروند اهل اهواز-، محمدامین شیلان آباد- شهروند اهل اشنویه-، خبات امیری- شهروند اهل دهگلان-، مصطفی عثمانی و علی سیدابراهیمی- دو شهروند اهل ماکو-، کمال حیدرانلو، بهمن بروکی و محمد خلیلی- سه شهروند اهل چالدران-، محمد محمدی- شهروند اهل مهاباد-، جسیم امیدی- شهروند اهل ایلام-، محمد قبادی- شهروند اهل کامیاران-، محمود قادری، نقشین کریمی، کاوه منبری و مادح فتحی- ۴ شهروند اهل سنندج-، سلیمان میرزایی- شهروند اهل بوکان-، علی حاجی‌زاده- شهروند اهل ارومیه-، محمدامین شیلان‌آبادی- شهروند اهل نقده- و بهروز عزیزی- شهروند اهل ژاورود- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه به‌صورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
همچنین در آخرین روزهای مهر ماه افشین حیرتیان- فعال مدنی- بازداشت شد.
۲) رضا آقاخانی- فعال ملی، مذهبی- برای گذراندن حکم سه سال حبس، ناصر خلوصی- فعال مدنی- برای گذراندن حکم ۶ سال حبس، سهراب بهرامی- شهروند اهل سنندج- برای گذراندن حکم ۴ سال حبس و اسماعیل بوکانی- شهروند اهل مهاباد- برای گذراندن حکم یک سال و یک روز حبس، بازداشت و به زندان منتقل شدند.
۳) شهناز اکملی- مادر یکی از جان باختگان اعتراضات سال ۸۸، به یک سال حبس، ممنوعیت خروج از کشور، محرومیت از فعالیت سیاسی و محرومیت از عضویت در فضای مجازی، هوشنگ مختاری، بیژن اسلامی مهدی آبادی، علی محمد اَنوری علی آبادی، بهادر کامجو، روشن بارقی و فهیمه اسحاق نور آبادی- شش شهروند بهایی- هر یک به سه سال حبس، افشین حسین‌پناهی، زبیر حسین‌پناهی و احمد حسین پناهی- سه شهروند اهل استان کردستان- به ترتیب به هشت سال و نیم، شش سال و پنج سال حبس، صدیق عینی- شهروند اهل اشنویه که اینک در زندان به‌سر می‌برد- به ده سال حبس همراه با تبعید به زندان اردبیل، سعید احمدی- شهروند اهل پیرانشهر که این در زندان به‌سر می‌برد- به ۶ سال و سه ماه زندان، رضا اکوانیان- شاعر و فعال مدنی- به ۳ سال حبس تعزیری و ۴۰ ضربه شلاق، روحیه صفاجو، تارا هوشمند و سرمد شادابی- سه شهروند بهایی- هرکدام به ۵ سال حبس و هیمن مام قادری- شهروند اهل بوکان که اینک در زندان به‌سر می‌برد- به پنج سال حبس تعزیری سال حبس محکوم شدند.
همچنین حکم شش سال و نیم حبس و جریمه نقدی مجید آذرپی- فعال سیاسی- در دادگاه تجدیدنظر تأیید و محسن محبوبیان- فعال دانشجویی- به هفت سال حبس تعزیری و امیر ارژنگی و باسط افشار- دو شهروند اهل استان کردستان- هر یک به دو سال حبس در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند.
۴) جلال جلالی‌زاده- فعال سیاسی اهل سنت-، منصور فتحی و محمد حسام هاشمی- دو فعال مذهبی اهل سنت و عضو مکتب قرآن کردستان-، عبدالسلام محمودیان- فعال مذهبی اهل سنت-، حاجی اسماعیلی- شهروند اهل سردشت- و خالد حسن‌زاده- شهروند اهل سردشت- به وزارت اطلاعات احضار و بازجویی شدند.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) انتشار شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان- نویسنده- توسط مقام‌های مسئول ممنوع شد.
۲) مقام‌های مسئول مجوز برگزاری نمایشگاه نقاشی مصطفی پروین در اردبیل را لغو کردند.
۳) رییس هیأت موسس دانشگاه آزاد اسلامی دستور قطعی اخراج استاد منتقد این دانشگاه در واحد اراک را صادر کرد.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل ۶ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
«ش.ن» در ملاء عام در جهان‌آباد فهرج و «م.ت»،«مهدی.ک»، «مجید.م» و «حسین.ص» در مشهد اعدام شدند. رسانه‌های خبری در ایران اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند.
رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از اعدام یک نفر به اتهام تجاوز به عنف در ملاء عام در خوی خبر دادند.
از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در زندان‌های اردبیل، ارومیه، رجایی‌شهر، مراغه، زاهدان، یزد، ایلام و بندرعباس خبر داده‌اند؛ خبری که از سوی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.
۲) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌های اعدام برای یک زن در تهران و یک زن در فسا به اتهام قتل عمد، فؤاد دو نفر دیگر در استان تهران و یک نفر در مشهد به اتهام قتل عمد خبر دادند.
همچنین حکم‌های اعدام دو نفر در استان تهران به اتهام قتل عمد، «امین»، «مجید» و «رامین» در تهران و «سیاوش» در استان البرز به اتهام قتل عمد و ایمان حسینی مقدم به اتهام تجاوز به عنف در تهران در دیوان‌عالی کشور تأیید شد.
همچنین دادستان تهران از تأیید حکم اعدام فردی که متهم به عضویت در گروه «داعش» است در دیوان عالی کشور خبر داد.
۳) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌های شلاق برای «ح.ع.ق» و «ح.الف» در استان فارس به اتهام فروش گوشت تقلبی، «رامین» و «عباد» در استان تهران به اتهام ضرب و شتم، «میثم»، «احسان» و «ناصر» در استان تهران به اتهام سرقت، «مژگان» در کرج در پی قتل یک نفر، دو نفر در تهران به اتهام رابطه خارج از ازدواج خبر دادند.
همچنین حکم شلاق «مینا» در تهران به اتهام رابطه خارج از ازدواج در دیوان عالی کشور تأیید شد.
۴) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به‌گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند مجید اسدی، محمد صابر ملک‌ رئیسی، علیرضا گلی پور و محمد مهدی ساجدی فر بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
۵) گلرخ ایرایی، زندانی محبوس در بند زنان زندان اوین و آرش صادقی همسر تبعید شده او به زندان رجایی شهر کرج از امکان ملاقات با یکدیگر محروم شدند.
۶) محمد نظری، خالد فریدونی و عمر فقیه پور به زندان ارومیه و قاسم عبدالله و عبدالله کرملاچعب به زندان اصفهان منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌‌‌ بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
۷) رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت ۱۷ نفر در گرگان در پی شرکت در یک مهمانی خبر داد.
۸) پلیس از بازداشت سه نفر در استان سیستان و بلوچستان به دلیل فعالیت در عرصه مدلینگ خبر داد. همچنین پلیس از بازداشت ۲ دختر دانشجو در دزفول به دلیل موتورسواری در شهر خبر داد.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران کارخانه کمباین سازی تبریز، مجتمع معدنی فسفات اسفوردی بافق، شرکت طرح و توسعه معادن زغال‌سنگ طبس، کاشی گیلانا، پروژه آبرسانی دشت سیستان، فاز ۱۴ پارس جنوبی، مرز باشماق مریوان، فازهای ۱۳، ۲۲ و ۲۴ پارس جنوبی، شرکت تراورس لرستان، مجتمع نی‌شکر هفت تپه، کیش چوب، معدن پرورده، بخش حمل و نقل پالایشگاه آبادان و جمعی از نیروهای خرید خدمات آموزشی میانه حکایت دارند.
۱) پرداخت‌های حقوق و مزایای حدود ۴۰ کارگر کارخانه ایران ریسه تاکستان برای مدت سه ماه، حدود ۷۰ کارگر کارخانه سنگ بری پاسارگاد برای مدت هشت ماه، حدود ۱۰۳ کارگر کارخانه ایران برک رشت برای مدت دو ماه، کارگران کارخانه دیارخودرو در گلپایگان برای مدت ده ماه، حدود ۱۳۶کارگر کمپروسورسازی تبریز برای مدت چهار ماه، کارگران شهرداری امیدیه برای مدت سه ماه، کارگران شهرداری کرمانشاه برای مدت سه ماه و حدود ۶۰ کارگر کارخانه پارس پامچال برای مدت ۷ ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
۲) حدود ۶۰ نفر از مشاوران شرکت برق منطقه‌ای تهران و تعدادی از کارگران دو کارخانه فولاد قزوین و آرمان شفق از محل‌های کار خود تعدیل شدند.
۳) پلیس از پلمپ یک آرایشگاه زنانه در استان سیستان و بلوچستان به دلیل فعالیت در عرصه مدلینگ خبر داد. همچنین برخی سایت‌های خبری از پلمپ محل‌های کسب تعدادی از شهروندان بهایی در استان سیستان و بلوچستان و کرج و ادامه پلمپ محل‌های کسب بیش از ۹۶ شهروند بهایی در استان مازندران با وجود رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر فک پلمپ این محل‌های کسب، خبر دادند.
۴) برخی خبرها حکایت از آن دارد که مقام‌های مسئول از اشتغال و فعالیت حرفه‌ای حمید حاج جعفر کاشانی- داور لیگ برتر فوتسال ایران که به تازگی از زندان آزاد شده است، جلوگیری کردند.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
۱) در برخی روزهای مهر ماه، میزان غلظت گرد و غبار در هوای اهواز به 23 برابر حد مجاز رسید.
۲) بر اثر انفجار دو قبضه مین در مهران و منطقه مرزی بانه، دو نفر کشته و سه نفر مجروح شدند. همچنین بر اثر انفجار دو قبضه مین در شهرهای دهلران، پیرانشهر، سه نفر مجروح شدند.

خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه آبان ماه خود با تأکید مجدد بر وجود نواقص در مسیر اجرای عدالت توسط قوه قضاییه، معتقد است که رهبری با انتخاب فردی ناشایست، باعث ایجاد چنین شرایطی و دلسردی شهروندان از اجرای عدالت شده است.

شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
اول آذر ماه ۱۳۹۶

توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری میزان و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، الف، بازتاب، هرانا، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.