شيرين عبادى: از حمایتِ ایران از بشار اسد شرمسارم
نشريه لوتام سوئيس- سیمون پُتیت، مترجم: شادی سابُجی- ایران در جهان
وکیل ایرانی، شیرین عبادی برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل سال ۲۰۰۳ بود. او از سال ۲۰۰۹ به کشورش بازنگشته است و اين طور برآورد می‌کند که در تبعید کارآمدتر است تا این که به ایران باز گردد. او روز سه شنبه، به دعوت موسسه‌ی مطالعات ارشد بین المللی و توسعه (IHEID)به ژنو آمده بود تا در میزگردی درباره‌ی نقش زنان در فرآیند صلح در سوریه شرکت کند.
لوتام: از کنفرانس ژنو ۲ ، شما چه انتظاری دارید؟
شیرین عبادی: من خوش‌بین هستم. در این کنفرانس هنوز می‌توان بر چیزهایی ایستادگی و مقاومت کرد به شرطی که، افراد شرکت کننده در این اجلاس، منفعت مردم سوریه را مد نظر قرار دهند و نه منفعت خودشان را. جنگ برای سوری‌ها بس است. واقعیت این است که مردم سوریه اکنون به صورت انبوه به کمپ‌های پناهندگی هجوم آورده‌اند. آن‌ها پدر، شوهر و یا برادر خود را از دست داده‌اند. مردم سوریه قادر هستند تا برای آینده‌ی خودشان به تنهایی تصمیم بگیرند بدون این‌که سعودی‌ها، قطری‌ها و ایرانی‌ها در آن دخالت کنند.
شما نقش ایران در جنگ سوریه را چگونه ارزیابی و قضاوت می‌کنید؟
از نقش کشورم شرمسارم، شرمسارم که ایران برای کمک به رژیم بشار اسد نیروهای نظامی می‌فرستد تا مردم سوریه را بکشند. ایرانی‌ها مخالف مداخله در امور حکومت دیگری هستند. تعداد زیادی از نظامیان ارشد و درجه‌دار ایرانی کشته شده‌اند بدیهی است که به طبع آن، رنج و درد زیادی برای خانواده‌های‌شان به همراه دارد. اما باید از رژیم ایران دلایل درگیری‌اش را در سوریه پرسید. بدون کمک ایران اسد باید مدت‌ها پیش سقوط می‌کرد. همچنین باید خاطر نشان کرد که گروه‌های بنیادگرا که به سوریه آمده‌اند باید این کشور را ترک کنند. اما بر خلاف نیروهای ایرانی، آن‌ها معرف و نماینده‌ی هیچ دولتی نیستند. ایران تنها کشورِ خارجی است که در این جنگ به طور مستقیم درگیر شده است.
آیا باید این درگیر شدن را در ایران به بحث گذاشت؟
سانسور در ایران بسیار شدید است و تنها موضوعی که در رسانه‌های ایرانی بحث می‌شود در راستای موافقت با قدرت است. کسانی که از رژیم انتقاد می‌کنند در زندان هستند و ایران هم اکنون کشوری است که بعد از چین بیشترین تعداد روزنامه نگاران را زندانی کرده است. اما ایرانی‌ها به اینترنت و شبکه‌های خارجی دسترسی دارند، یک نمونه‌ی از این شبکه‌های خارجی، بی بی سی است که به زبان فارسی برنامه پخش می‌کند. ایرانی‌ها خیلی خوب می‌دانند که چه اتفاقاتی در جریان است. به علاوه این که حمایت از رژیم سوریه در ایران موضوعی محرمانه نیست. رئیس جمهوری و رهبر عالی ایران هنوز هم می‌گویند که اجازه‌ی سرنگونی رژیم اسد را نخواهند داد و سرنگونی رژیم اسد خط قرمز آن‌هاست.
توافقِ موقت بر روی موضوع اتمی ایران از روز دوشنبه قرار است اجرایی شود، آیا شما هم به این توافق خوش بین هستید؟
این توافق اولین قدم به سوی توافق نهایی است، توافقی که یکی از آرزوی من است. من مطمئن هستم که اگر رهبر عالی ایران نمی‌خواست، این مذاکرات هرگز انجام نمی‌شد. تحریم‌های بین المللی ایران را زیر فشارهای شدیدی قرار داده است. ایرانی‌ها فقیرتر شده‌اند. لغو شدن تحریم‌ها خبر خوبی است. هم برای مردم ایران و هم برای قدرتِ حاکم، که از چند ماه پیش به این طرف این خطر وجود داشت که دیگر قدرتِ حاکم قادر به پرداخت حقوق مسوولان و کارمندانش نباشد. به خصوص این‌که اخیرا یک جنبش جدید اعتراضی شکل گرفته است که این جنبش برای رژیم جزو بدترین کابوس‌هاست.
آیا از زمان انتخاب شدن حسن روحانی به ریاست جمهوری، شرایط در ایران تغییر کرده است؟
دولت ایران در مقابل دولت‌های خارجی لبخند می‌زند اما چهره‌اش در مقابل خودِ مردمِ ایران جور دیگری است. از زمان انتخاب شدن روحانی تعداد اعدام‌ها نسبت به زمان احمدی‌نژاد زیادتر شده است و در این مدت سه روزنامه هم بسته شده‌اند. در واقع بدتر از قبل شده است زیرا شرایط اقتصادی بسیار وحشتناک است و رژیم از سرا زیر شدن مردم به خیابان‌ها می‌ترسد. همچنین باید یادآور شوم که رهبر عالی ایران علی خامنه‌ایی همه قدرت کشور را همچنان در دست دارد و این اوست که تغییری نکرده است.
