کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در تیر ماه ۱۳۹۶ پرداخت.
کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به گمانه‌زنی‌ها برای انتخاب وزرا توسط رییس جمهور منتخب، حذف زنان از میان این گزینه‌ها را باعث بی‌اعتباری قانون اساسی عنوان کرد.
این سازمان مردم‌نهاد در گزارش خود با انتقاد از ارائه لیست وزرای انتخابی به رهبری، قبل از معرفی آنان به مجلس شورای اسلامی، حذف این رویه را خواستار شده است.
کانون مدافعان حقوق بشر در بخش دیگری از گزارش خود، از همه مسئولان حکومتی خواسته است تا با احترام به قوانین، خارج از حدود اختیارات قانونی خود، اقدامی انجام ندهند.
در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه تیر ۱۳۹۶ کانون مدافعان حقوق بشر که در سوم مرداد ماه ۱۳۹۶ منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۶
مقدمه
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صراحتاً حدود اختیارات رهبر را تعیین کرده است که در آن، تأیید وزرای کابینه جزء اختیارات مقام رهبری نیست؛ حال آنکه طبق رویه‌ای که از سال‌ها قبل ایجاد شده بود، رهبر لیست وزرای هر کابینه را تأیید و حتی طبق اخبار واصله در تعیین برخی از وزرا از جمله وزرای اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور خارجه و کشور صراحتاً دخالت و افراد مورد تأیید خود را وراد کابینه می‌نماید.
با وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی مبنی بر اجرای صحیح قانون اساسی، انتظار می‌رفت که به این روش غلط پایان داده شود، اما متأسفانه بر اساس اخبار منتشر شده یک‌بار دیگر لیست وزرای انتخابی، قبل از معرفی آنان به مجلس شورای اسلامی، به نظر رهبر رسانده شده و چند نفر طبق نظر وی تغییر کرده‌اند.
از آنجایی که رهبر وظیفه زنان را اداره منزل و فرزندآوری می‌داند و مخالف مدیریت زنان است، گویا یکی از موارد دخالت نامبرده، حذف زنان پیشنهادی برای وزارت بوده است. ادامه این رویه غلط باعث بی‌اعتباری قانون اساسی و دلسردی افرادی است که در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به حسن روحانی رأی داده‌اند. هرچند وی در دوره چهار ساله اولیه ریاست جمهوری‌اش نتوانست به اکثر وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل کند و در عین حال نیز حاضر نشد تا علت اصلی عدم توانایی خود را صراحتاً با مردم در میان بگذارد. البته بسیاری این ناتوانی را به علت لزوم تأیید صلاحیت وی برای انتخابات دور دوم ریاست جمهوری‌اش می‌دانستند، اما اکنون که برای دومین بار انتخاب شده است و بر طبق قانون اساسی نمی‌تواند در چهار سال آینده باز هم انتخاب شود، انتظار رأی‌دهندگان آن است که وی با قدرت بیشتری که ناشی از آرای کسب کرده و اختیارات قانونی است، عمل کند. بدیهی است ادامه این وضعیت موجب سلب اعتماد مردم به صندوق رأی خواهد شد و در سال‌های آتی به دشواری بتوان مردم را تشویق به شرکت در انتخابات کرد.
در ادامه گزارش ماه تیر ۱۳۹۶ همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در تیر ماه ۱۳۹۶ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۶
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
1) در این ماه بیش از ۹۱ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از:
صلاح‌الدین خدیو- روزنامه‌نگار-، احمد مرادی- درویش گنابادی-، امرالله منوچهری و ضیاءالله الهیان، ورقا مهدی‌نژاد (مهدیزاده) و شیوا اخلاقی- چهار شهروند بهایی-.
همچنین رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت ۲۷ نفر، از جمله دو نفر با نام‌های اختصاری «م.ع» و «س.ه» در مشهد و سپاه پاسداران از بازداشت 11 نفر در نجف آباد وابسته به گروه عرفان حلقه خبر دادند. پلیس نیز از بازداشت یک نفر- بدون ذکر نام- به اتهام آنچه که توهین به مقدسات و ایجاد شبهات به قصد تشویش اذهان عمومی می‌نامید و سه نفر دیگر- بدون ذکر نام- به اتهام فیلمبرداری از تجمع اعتراضی مردم، خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت شمس‌الدین علی‌زاده- شهروند اهل ارومیه-، مصطفی دهباشی‌زاده- فعال سیاسی-، سید آراز قارداغی، محمد مردی، حسن قاراداغی، رضا آقایی، سجاد صدقی، مهدی اکبری، اکبر جهانگیری، مرتضی پروین، رحیم نوروزی، حامد رواجی، میلاد اکبری و رحیم زارعی- ۱۲ شهروند-، حافظ محمد صالح شهدادزهی- شهروند اهل شهرستان سرباز-، محمد عمری، عبدالکریم آذرین، علی ایوبی و علی صفر زهی- ۴ فعال مذهبی اهل سنت-، فاروق شارویرانی، امیر پیغامی و طاهر خورشیدی- ۳ شهروند اهل اشنویه-، احمد حزباوى (شاعر)، ناصر اسدی، مرتضى سیلاوی، مرتضى حردانی، محمد عفراوی، ماهر مسعودی، علی زهیری، عدنان حردانى، احمد براجعه، علی شریفى، محمد مسعودى، احمد مسعودی، عبیده اسکین غزلاوی، صاحب مشیلشى (دراجی)- و فواد سلامى- ۱۵ شهروند اهل اهواز-، عباس حسین پناهی، انور حسین پناهی، زبیر حسین پناهی، انور حسین پناهی، احمد حسین پناهی و افشین حسین پناهی- ۶ شهروند اهل استان کردستان- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه به‌صورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
از سوی دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی از بازداشت بیش از ۹۰ نفر که به گفته او مرتبط با حمله داعش به مجلس بوده‌اند و معاون دادستان مشهد از بازداشت ۲۷ نفر ایرانی و غیر ایرانی به اتهام آنچه که وابستگی به گروه داعش می‌نامید و دادستان استان کرمانشاه از بازداشت بیش از 50 نفر در پی حوادث تروریستی در تهران خبر دادند.
همچنین در آخرین روز خرداد ماه، جاسم جلالى ( کعبى)- شهروند اهل اهواز- بازداشت شد.
2) هدایت‌الله آقایی- فعال سیاسی- برای گذراندن حکم شش ماه حبس، محمد خضرنژاد- فعال مذهبی اهل سنت- برای گذراندن 15 ماه حبس و 3 شهروند بهایی به نام‌های پریوش شجاعی برای گذراندن حکم یک سال و نه ماه، روفیا پاکزادان برای گذراندن حکم یک سال و شش ماه حبس و شیوا روحانی برای گذراندن حکم یک سال و شش ماه حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند.
3) زی یو وانگ- شهروند چینی، آمریکایی- به ده سال زندان، عیسی سحرخیز- فعال سیاسی و روزنامه‌نگار- به شش ماه حبس، محمد کریمی- فعال سیاسی- به یک سال زندان، هادی عسگری- نوکیش مسیحی که اینک در زندان به‌سر می‌برد- به ۱۰ سال حبس تعزیری و امین افشارنادری- نوکیش مسیحی که اینک در زندان به‌سر می‌برد- به 15 سال حبس، یوسف ندرخانی- شهروند مسیحی- به ده سال حبس و دو سال تبعید به نیک‌شهر، محمد رضا امیدی- نوکیش مسیحی- به ده سال حبس و دو سال تبعید به برازجان، محمد علی مسیب‌زاده، ناصر نورد گُل تپه و زمان فدائی- 3 نوکیش مسیحی- هر یک به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیری، بهزاد محمودنژاد- شهروند اهل ارومیه- به ۵ سال حبس تعزیری و ۲۵ سال حبس تعلیقی به همراه تبعید به خراسان رضوی، ویکتور بِت تًمرز- شهروند مسیحی- به ده سال حبس و دو سال ممنوع‌الخروجی از کشور پس از پایان دوران زندان، کاویان فلاح محمدی- نوکیش مسیحی- به ده سال حبس و دو سال ممنوع‌الخروجی از کشور پس از پایان دوران زندان و شهناز اکملی (کریم بیگی)- فعال مدنی- به دو سال و نیم زندان محکوم شدند.
همچنین طاهر قادرزاده- فعال صنفی- به سه ماه و یک روز حبس که برای مدت سه سال تعلیق می‌شود در دادگاه تجدید نظر محکوم شد.
4) مقام‌های امنیتی بار دیگر از برگزاری جلسه جبهه ملی ایران جلوگیری کردند.
5) مولى نیسى- شهروند اهل اهواز-، مصطفی عزیزپور و صلاح‌الدین خضری- دو شهروند اهل سردشت-، یعقوب بنى تمیم، شاکر بنى تمیم، توفیق بنى تمیم، جاسم بترانى، محمد بترانى، عمار (ریاض) بترانى، باسم بترانى، رحیم سوارى، مرتضى سوارى، احمد سوارى، محمود سوارى، سعید حیدرى، مصطفى سیلاوى، سید کامل فاضلى، عباس سوارى، عدنان سوارى، فیصل سوارى، جلیل بدوى، سامى چلداوى، توفیق جادرى، مهدى سوارى، چاسب حیدرى، جلیل سوارى، احمد طرفى، طارق ساعدى، نجم باوى، سامح زائرى، عبدالرحمن سوارى، مسعد حیدرى، ناطق سوارى، موسى شریفى- 31 شهروند اهل اهواز- به نهادهای امنیتی احضار شدند.
6) مقام‌های مسئول از سفر درون کشوری عبدالمجید مرادزهی- فعال مذهبی اهل سنت- جلوگیری کردند.
7) رضا عبدی- فعال مذهبی اهل سنت- علیرغم اتمام مدت زمان حبس ۶ ماهه، همچنان در زندان به‌سر می‌برد.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
1) فعالیت‌های «مجمع فقهی جمعی از علمای اهل سنت کردستان ایران» بر اثر فشارهای مقام‌های مسئول تعلیق شد.
2) سایت‌های مکتب عشق و مزار سلطانی توسط مقام‌های مسئول مسدود شدند.
3) مقام‌های مسئول از نمایش فیلم سینمایی «مادر قلب اتمی» در سینماهای ایران جلوگیری کردند.
4) مقام‌های مسئول از اجرای حمید صفت- خواننده رپ- در یک نمایش جلوگیری کردند.
5) هیأت منصفه دادگاه مطبوعات، مدیران مسئول خبرگزاری ایسنا و روزنامه‌های «بانی فیلم» و «شروع» را مجرم شناخت.
6) – دادستان کل کشور از فیلتر کردن بین ۱۶ تا ۱۹ هزار سایت در هر هفته به دلیل آنچه که آنها را خلاف دین و مستهجن می‌نامید، خبر داد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در این ماه حداقل 5 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
«م.ق» در کرمان اعدام شد. مقام قضایی اتهام این فرد را قتل عمد عنوان کرد. همچنین رسانه‌های خبری در ایران از اعدام دو نفر در سمنان به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر و مقام قضایی از اعدام دو نفر در ملاء عام در تربت‌حیدریه به اتهام زنای به عنف خبر دادند.
از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در زندان‌های ارومیه، چابهار، زاهدان، ایرانشهر، خرم‌آباد، همدان، رجایی‌شهر کرج، گرگان، مهاباد، رشت، اراک، مراغه، قائمشهر، اصفهان، زابل، بندرعباس و زنجان خبر داده‌اند؛ خبری که از سوی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.
2) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌های اعدام برای «فرهاد»، دو نفر دیگر در استان تهران و یک نفر در سلماس به اتهام قتل عمد خبر دادند.
همچنین حکم‌های اعدام «نعمت»، «سامان»، «شهرام»، یک نفر در تهران و یک نفر در زابل به اتهام قتل عمد، آریا جاویدان به اتهام محاربه در دیوان‌عالی کشور تأیید شد.
3) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم قطع دست «احسان» در تهران به اتهام سرقت خبر دادند.
4) رسانه‌های خبری در ایران از اجرای حکم‌های شلاق برای هفت نفر در ملاء عام در قوچان به اتهام نزاع و درگیری، یک نفر در ملاء عام در ملایر به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
5) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌های شلاق برای جمشید آرین به اتهام جعل سند رسمی و نشر اکاذیب، «رامین» به اتهام رابطه نامشروع، 5 نفر در تهران به اتهام رابطه نامشروع، یک نفر در تهران به‌دلیل عدم ابراز پشیمانی از عمل سرقت، دو نفر از اتباع کشور افغانستان به اتهام تجاوز به عنف و چندین طلبه در کوار در پی ضرب و شتم دراویش خبر دادند.
همچنین حکم‌های شلاق برای دو نفر در تهران به اتهام سرقت و رابطه نامشروع در دیوان عالی کشور تأیید شد.
از سوی دیگر مقام‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌های شلاق برای افرادی که آنان را متخلفان شکار و صید در کاشان و دلفان معرفی کردند، خبر دادند.
6) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به‌گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند افشین بایمانی، انور خضری، ایوب اسدی، محمد امین عبداللهی، آتنا دائمی و ابوبکر ملازهی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
7) نزار زاکا- شهروند لبنانی، آمریکایی-، حبیب ساسانیان و نیما کشوری که اینک در زندان به‌سر می‌برند در اعتراض به آنچه که نقض حقوق قانونی زندانیان می‌دانند، دست به اعتصاب غذا زدند.
8) مقام مسئول از ملاقات سعید شیرزاد- زندانی سیاسی- با خانواده‌اش در زندان جلوگیری کرد.
9) پلیس از گرداندن هشت نفر با عنوان اراذل و اوباش در خیابان‌های شهر پاکدشت خبر داد.
10) رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت 110 نفر در مشهد در پی شرکت در یک مهمانی خبر دادند.
11) رئیس کل دادگستری استان تهران از بازداشت یک زن- بدون ذکر نام- به اتهام آنچه که آتش زدن اوراق قرآن می‌نامید، خبر داد.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران شرکت قطارهای مسافری رعد تبریز، کارخانه «آذر آب» اراک، شرکت کشتی‌سازی بحر گستر هرمز، شهرداری سردشت، شهرداری آبادان، مجتمع نیشکر هفت‌تپه، کارخانه ماشین‌سازی لرستان، شهرداری رشت، کارخانه سنگ پاسارگاد، پروژه راه‌سازی تونل همرو- گزردره، کارخانه ایران برک رشت، کارخانه کاشی اصفهان، کارخانه رینگ‌سازی مشهد و کارگران بیکار شده کارخانه قند ورامین، کارگران تعدیل شده کارخانه بلورک البرز، کارگران بازنشسته کارخانه نخ پارسیلون، کارکنان تعدیل شده مخابرات استان لرستان، معلمان مدارس غیرانتفاعی سراسر کشور و نگهبانان میادین میوه و تره بار تهران حکایت دارند.
1) پرداخت‌های حقوق و مزایای مطالبات حدود ۳۰ کارگر شهرداری آبادان برای مدت سه ماه، حدود ۱۸۰۰ کارگر کارخانه چوب کاغذ مازندران برای مدت سه ماه، 200 کارگر کارخانه «آیدا سرام» برای مدت 5 ماه، حدود 8۰ کارگرشرکت « معدن شکافان تهران» برای مدت 9 ماه، کارگران آب و فاضلاب روستایی دزفول برای مدت سه ماه، حدود ۱۰۶ کارگر شهرداری «سی‌سخت» برای مدت ۷ ماه، کارگران کارخانه ذوب آهن اردبیل برای مدت ۱۱ ماه، کارگران کارخانه منیزیم فردوس برای مدت 8 ماه، کارگران معدن ذغال‌سنگ زرند کوهبان کرمان برای مدت 4 ماه، کارگران کارخانه «بلبرینگسازی تبریز» برای مدت 4 ماه، حدود ۵۰ راننده سازمان اتوبوس‌رانی رشت وحومه برای مدت چهار ماه و حدود ۶۴ راننده دانشگاه علوم پزشکی گیلان برای مدت دو ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
2) حدود ۱۲۰ کارگر کارخانه ذوب آهن اردبیل، حدود ۱۲۰ کارگر کارخانه صبا فولاد زاگرس، ۶ کارگر کارخانه پالایش روغن گیلان (واریان لوشان)، 35 کارگر معدن خاک سرخ هرمز از محل‌های کار خود تعدیل شدند.
همچنین 130 کارگر کارخانه «صنایع فولاد گلستان» با تعطیلی این واحد، بیکار شدند.
3) اماکن کسب رستم درخشان، سام درخشان، سهراب فیروزمندی، خسرو زهدی، ورقا درخشان، سهراب درخشان، فرزاد افشار، فرشید افشار، جمشید نجفی، فیض الله قنواتیان و کیانوش افشار- 11 شهروند بهایی- توسط پلیس پلمپ شد. همچنین پلیس از پلمپ یک رستوران در شهرستان رباط کریم به دلیل آنچه که برپایی مراسمات رقص و پایکوبی شبانه و عدم رعایت شئونات اسلامی می‌نامید، خبر داد.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در تیر ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد، به‌گونه‌ای که یک مقام دولتی اعلام کرد که 95 درصد مساحت کشور درگیر خشکسالی است.
همچنین بر اثر انفجار یک قبضه مین در شهر سردشت، یک نفر مجروح شد.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه تیر 1396 از همه مسئولان حکومتی می‌خواهد تا با احترام به قوانین، خارج از حدود اختیارات قانونی خود، اقدامی انجام ندهند.
شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
سوم مرداد ماه 1396
توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری میزان و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، الف، بازتاب، هرانا، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.